Χρησιμοποίησα αυτό τον τίτλο γιατί νομίζω αποδίδει το τι ήταν ο Σ Καζαντζίδης για όλους εμάς που «ζήσαμε με την φωνή του» Ο Σ.Κ ήταν όχι μόνο η μεγάλη φωνή του λαϊκού τραγουδιού αλλά και κάτι σαν αποκούμπι για την εργατική τάξη της δεκαετίας του 50 και του 60, αλλά και μεταγενέστερα. Τα τραγούδια του Στ. Καζαντζίδη ταυτίστηκαν με μια περίοδο της πρόσφατης, μεταπολεμικής ιστορίας, εκφράσανε πολύ πλατιά λαϊκά στρώματα. Έχει ειπωθεί -κι είναι σωστό- πως ο Καζαντζίδης ήταν ο τραγουδιστής της «ήττας». Της ήττας του λαϊκού κινήματος μετά τον εμφύλιο, της ήττας ενός λαού που γνώρισε τις σκληρές οικονομικοκοινωνικές συνθήκες της μεταπολεμικής περιόδου, που εξαναγκάστηκε να πάρει το δρόμο της μετανάστευσης και του ξεριζωμού. Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει πως ο Στ. Καζαντζίδης έκφρασε με τον πιο χαρακτηριστικό και αυθεντικό τρόπο την πίκρα, τον πόθο, τον καημό αυτής της ήττας. Και μάλιστα μέσα από μια φωνή με τεράστιες εκφραστικές δυνατότητες και λαϊκή «ρίζα» Μ’ αυτή την έννοια ο Καζαντζίδης ήταν ένας έξοχος, αυθεντικός και ανεπανάληπτος λαϊκός βάρδος
Το πολίτικο και κοινωνικό περιβάλλον
Όταν το 1953 εμφανίζεται στο λαϊκό τραγούδι ο Σ. Καζαντζίδης, οι μνήμες από την τραγωδία της φασιστικής κατοχής και της αντίστασης αλλά και της ένοπλης αντιπαράθεσης με τις δυνάμεις του Δημοκρατικού στρατού είναι ακόμα νωπές, ενώ οι συνέπειες της ήττας του εργατικού και λαϊκού κινήματος επιδρούν και στην τελευταία πτυχή της ζωής των ανθρώπων. Η ήττα των δυνάμεων του Δημοκρατικού στρατού σηματοδότησε και τον τερματισμό μιας εποχής ηρωικών και ελπιδοφόρων αγώνων ενός λαού που είχε αποτόλμησει με όρους μαζικού λαϊκού κινήματος αλλά και ενόπλου αγώνα να πάρει τις τύχες του στα χέρια του παλεύοντας για το όραμα της «λαοκρατίας»
Οι δυνάμεις της αστικής τάξης έβγαιναν νικηφόρες από μια ταξική αναμέτρηση αφού είδαν τον χάρο με τα ματιά τους γεμίζοντας τα ξερονήσια με αγωνιστές τρομοκρατώντας την ύπαιθρο με τα ΤΕΑ ενώ οι εκτελέσεις συνεχίζοντα μέχρι το 1954. Όσοι είχαν και την παραμικρή σχέση με το ΕΑΜ φακελώνονται και θεωρούνται «μιάσματα», ενώ κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα η ιδεολογία της εθνικοφροσύνης των πιστοποιητικών εθνικοφροσύνης κλπ. Όλα αυτά και σε συνδυασμό με ότι ο εργαζόμενος λαϊκός κόσμος ζούσε μέσα σε μεγάλη ανέχεια αφού στην δεκαετία του 60 η ανεργία έτρεχε στο 25%, ενώ τα μεροκάματα ήταν τόσο άθλια που δεν έφταναν καν για να ξεπληρώνουν τα βερεσέδια στον μπακάλη. Στα εργοστάσια και στους τόπους δουλειάς βασιλεύει η εργοδοτική αυθαιρεσίας ενώ το συνδικαλιστικό κίνημα ελέγχεται από την ασφάλεια με τους έμμισθους αντικομουνιστές εργατοπατέρες, όλα αυτά και πολλά άλλα συμπληρώνουν την εικόνα της ζωής που βίωνε η εργατική τάξη.
Σε αυτές της συνθήκες προβάλει το «μαύρο τραγούδι» με στίχους που αποπνέουν την αίσθηση της κοινωνικής αδικίας της ατομικής και συλλογικής απελπισίας. Ο ΣΚ αναδεικνύεται στον κατεξοχήν ερμηνευτή αυτού του τραγουδιού όχι τυχαία καθώς και ο ίδιος προέρχεται και παραμένει δεμένος με τον κόσμο που εκφράζει. Γενημμένος από πρόσφυγες γονείς στην Ν Ιωνία βιώνει από τα πρώτα του χρόνια την κοινωνική αδικία και την φτώχια. Ζει την κατοχή και την μετέπειτα φασιστική τρομοκρατία αφού ο οικοδόμος πατέρας του βασανίζεται από γερμανοτσολιάδες στην κατοχή και πεθαίνει λίγο μετά την απελευθέρωση . Ο Σ.Κ αναγκάζεται να κάνει τότε πολλές δουλειές για να επιβιώσει αυτός και η οικογένεια του. Παράνομος μικροπωλητής, οικοδόμος, εργάτης σε εργοστάσιο κλπ. Φαντάρο μετά τον εμφύλιο τον στέλνουν στην Μακρόνησο γνωρίζοντας την φρίκη του κολαστηρίου. Τα βιώματα που περιγράψαμε παραπάνω αντανακλούνται στα τραγούδια του. Κανένας άλλος καλλιτέχνης δεν έχει ερμηνεύσει τόσο μεγάλο αριθμό τραγουδιών που να μιλανε για την φτώχεια την κοινωνική αδικία και την εκμετάλλευση.
Στέλιος Καζαντζίδης και αριστερά.
Αντόνιο Γκράμσι
«Αυτό που διαχωρίζει το λαϊκό τραγούδι, μέσα στη γενική εικόνα ενός έθνους και της κουλτούρας του, δεν είναι το καλλιτεχνικό γεγονός, ούτε η ιστορική καταγωγή, αλλά ο τρόπος που έχει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο και την ζωή, σε αντίθεση με τις ισχύουσες αντιλήψεις της κοινωνίας»
Αυτή την εκτίμηση του Γκράμσι η αριστερά μάλλον την αγνόησε στην περίπτωση του Καζαντζίδη αλλά και στην περίπτωση του ρεμπέτικου. Στα τραγούδια του Σ.Κ κυριαρχεί η καταγγελία της κοινωνικής αδικίας με τρόπο μερικές φορές αφελή. Όμως η δική του διαμαρτυρία είναι άμεση και αυθόρμητη διαμαρτυρία της ψυχής. Μιλαει την γλώσσα του κόσμου από όπου προέρχεται, εκφράζοντας το επίπεδο της εργατικής και λαϊκής συνείδησης σε συνθήκες ήττας και διάψευση των ελπίδων. Αυτός είναι ο λόγος που η εργατική τάξη της εποχής αγκαλιάζει τα τραγούδια του. Αυτό το είδος τραγουδιού η αριστερά θα το απορρίψει και θα το χλευάσει χαρακτηρίζοντας το μοιρολατρικό , άρα εμπόδιο στην ταξική συνειδητοποίηση. Η αριστερά θα συμπεριφερθεί στον ΣΚ όπως συμπεριφέρθηκε και στο ρεμπέτικο. Απαξιώντας το στην ακμή του και εκθειάζοντας το αργότερα σαν ένα είδος με μουσειακά χαρακτηριστικά.
Ακόμα και την περίοδο μετά την μεταπολίτευση θυμάμαι να δίνουμε μάχες στο ΚΣ με τον Φαράκο και την Δαμανάκη στο να υπάρχουν λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια στα φεστιβάλ της ΚΝΕ. Κατά ένα περίεργο τρόπο η αριστερά εκείνης της εποχής(δεκαετία 50-60) ταυτιζόταν με τους εκπρόσωπους της αστικής ιδεολογίας από διαφορετικές φυσικά αφετηρίες, που θεωρούσε το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι ανατολίτικο , ξενόφερτο, παρακμιακό, αταίριαστο με την ιδεολογία του ελληνοχριστιανισμου.. Αντίθετα πρόβαλαν τα γλυκανάλατα πραγματικά ξενόφερτα τραγουδάκι της οπερέτες κλπ. Αυτό έχει να κάνει με τις λαθεμένες αναγνώσεις που έκανε η αριστερά στην προσπάθεια της να καθορίσει την στάση της απέναντι σε λαϊκά φαινόμενα που ποτέ δεν κατάφερε (και δεν καταφέρνει ) να ερμηνεύσει. Αυτό που δεν καταλάβαιναν οι τότε διανοουμένου της αριστεράς είναι ότι η εργατική τάξη εκείνης της εποχής δεν θα μπορούσε να είναι επαναστατικά αισιόδοξη. Η ήττα λειτούργησε συντριπτικά στις συνειδήσεις του κόσμου ακριβώς γιατί αποτέλεσε της διάψευση της δυνατότητας να ανατρέψει το σύστημα της κοινωνικής ανισότητας και εκμετάλλευσης..
Οι συνθήκες ζωής δεν αφήναν περιθώριο για αυταπάτες και ανέξοδους βερμπαλισμούς . Η καθημερινότητα είναι τόσο σκληρή που συντρίβει τα οράματα και της ιδέες της απελευθέρωσης. Αυτός ο ηττημένος κόσμος δεν μπορεί πια να τραγουδήσει τα επαναστατικά τραγούδα της εαμικης αντίστασης όπως έκανε στα χρόνια της κατοχής και του δευτέρου αντάρτικου. Ούτε όμως από την άλλη μπορούσε να τραγουδήσει τα ανάλαφρα τραγουδάκια που αναφερόταν στις χαρές της ζωής των μικροαστών, τους ρομαντικούς έρωτες. Τραγουδούσε Σ.Κ γιατί είχε συνείδηση της κατάστασης που βίωνε. Το τραγούδι του ΣΚ παρακολουθούσε βήμα βήμα την διαμόρφωση αυτής της συνείδησης για αυτό διατήρησε και αυτή την σχέση με την εργατική τάξη για δεκαετίες. Τραγούδι απελπισίας και απόγνωσης το «σήμερα χειρότερο από το χτες» το 1956. Τραγούδι μισοαισιόδοξο στα τέλη της δεκαετίας του 50 το «μια καινούργιο κοινωνία θα κτίσω και απ τον κόσμο φτώχια και άδικο θα σβήσω». Θα ακολουθήσει και πάλι την έξαρση του κινήματος στις αρχές της δεκαετίας του 60 που θα ακουστούν «τα μουτζουρωμένα χέρια και η φόρμα η παλιά κρύβουν χρήμα και αξία και μια τίμια καρδιά» ύμνος των απανταχού μουτζούρηδων των μηχανουργείων του Πειραιά και της ζώνης του Περάματος για να μην μείνει παραπονεμένος ο ΛΕιμπελ. Στα γεγονότα του 65 όταν οι οικοδόμοι είναι η ψυχή της εξέγερσης, ο ΣΚ τραγουδά το «οικοδόμοι παλληκαριά με περήφανη ψυχή».
Μπαίνουμε λοιπόν στην περίοδο των μεγάλων αγώνων της δεκαετίας του 60. Με την εργατική τάξη να τραγουδά αυτά τα τραγούδα που η αριστερά τα απέρριψε σαν μοιρολατρικά. Οι εργάτες, η εργαζομένη νεολαία οι οικοδόμοι που κατέβαιναν στα μαχητικά συλλαλητήρια που υποχρέωναν τους μπάτσους σε άτακτη φυγή «ξηλώνοντας τα πεζοδρόμια». Όμως στις σκαλωσιές και στα μηχανουργία , στα κλωστοϋφαντουργία του «ΜΟΥΖΑΚΗ» στο Αιγάλεω και της Ν Ιωνίας, τα τραγούδια του Σ.Κ τραγουδούσαν την ώρα της δουλειάς, αλλά και στα γλέντια και τις παρέες τους. Και όπως αποδείχτηκε κάθε άλλο παρά ανασταλτικά λειτούργησαν στην ταξική συνειδητοποίηση τους. Αυτό ο Μ Θεοδωράκης «τόπιασε» αμέσως κάνοντας την μεγάλη τομή με το πολίτικο του τραγούδι που θεμελιώνετε όμως στις περιφρονημένες βάσεις από την αριστερά και την τότε διανόηση του λαϊκού τραγουδιού. Ο ΣΚ θα ερμηνεύσει μεταξύ πολλών άλλων το «βράχο βράχο τον καημό μου» κόλαφος στο παπαντρεικο καθεστώς που συνεχίζει και κρατά στα ξερονήσια χιλιάδες λαϊκούς αγωνιστές. Θα αντιλαλήσουν οι εργατογειτονιες του Αιγάλεω και του Περιστερίου από το «Σαββατόβραδο»
Ο Σ.Κ θα εκφράσει όσο κανένας άλλος τον Πόνο της ξενιτιάς. Χιλιάδες εργάτες φεύγουν καθημερινά μετανάστες «στις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές» αυτό που περίμενες Υ. Και τώρα το άμεσο ταξικά αισθητήριο θα καταστήσει τον Σ.Κ τραγουδιστή της μετανάστευσης εκφραστή του πόνου του εργάτη που παίρνει «το τραίνο Γερμανίας Αθηνών στην τρίτη θέση σε μιαν άκρη καθισμένος» Θυμάμαι τον Πατέρα μου κάθε Σάββατο όταν σχόλαγε από το εργοστάσιο που δούλευε ανέβαινε στην ομόνοια και αγόραζε ένα δισκάκι του Καζαντζίδη. Όταν του έβαζε χέρι η μάνα μου ότι ξοδεύει τα λεφτά του σε δίσκους ενώ είχαμε άλλες ανάγκες αυτός της έλεγε «κάτσε καλά γυναίκα και αυτό ανάγκη είναι. Εγώ για τα παιδιά τα παίρνω ..να μαθαίνουν»
Ο ΣΚ θα αποσυρθεί από το πάλκο το 1965 όταν η αστική τάξη ανακαλύπτει τα «μπουζούκια» και ενοχλείται αφάνταστα από αυτούς «που ήθελαν να κάνουν επιδείξεις, που σκορπάμε το χρήμα τους γιατί ταχουν βγάλει χωρίς κόπο» των νεόπλουτων και των βολεμένων. Θα συνεχίσει όμως να επικοινωνεί με την εργατιά μέσα από τους δίσκους του μέχρι που και αυτή η δίαυλος επικοινωνίας κλείνει με τα γνωστά προβλήματα με τον Μάτσα.
«Έρχονται χρόνια δύσκολα»
Δεν μπορεί κανείς ν’ αμφισβητήσει ότι η σημερινή εποχή του ΔΝΤ και την απόλυτης εξαθλίωσης αρχίζει και έχει σχέση έχει με την εποχή του ’50-’60 . Βέβαια στην ιστορία τίποτε δεν επαναλαμβάνεται (εκτός πρόκειται για τραγωδία η φάρσα) Δεν θα υπάρξει ξανά Σ. Κ σε αυτό συμφωνώ με τους κολλημένους Καζατζιδικούς φίλους μου, όπως δεν θα υπάρξει και τέτοιου είδους λαϊκό τραγούδι. Τι υπάρχει λοιπόν σήμερα? Μπορεί την κληρονομιά του Στέλιου αλλά και άλλων μεγάλων συνθετών και στιχουργών εκείνης της εποχής, να την πάρει μια νέα γενιά λαϊκών τραγουδοποιών και να την αξιοποίηση στο σήμερα? Είναι μια μεγάλη συζήτηση που επιφυλάσσομαι για άλλο ποστ. Αυτό όμως που μας δίδαξε εκείνη η εποχή είναι οτι και στο λαϊκό τραγούδι αλλά και εν γένη στον πολιτισμό αντανακλάτε η πραγματική συνείδηση της εργατικής τάξης, σιγά την ανακάλυψη θα μου πείτε. Έλα όμως που ακόμα και ημέρα η αριστερά δεν το καταλαβαίνει. Και ποιοι ρε μεγάλε στις μέρες μας μπορούν να την εκφράσουν? Δεν μπορώ να απαντήσω αγαπητοί μου Γκραμνιστες, εδώ ο ποιητής που λέει και ο Σαββόπουλος σηκώνει τα χέρια ψηλά.. Παραθέτω όμως ένα απόσπασμα από μια συνέντευξη του Σ.Κ στον Κ Μπαλαχούτη, που με προβλημάτισε και που μάλλον έχει δίκιο ο Στελάρας.
«Ο λαός έχασε πια την δύναμή του. Δεν τον φοβάται κανένας. Ούτε οι κυβερνήσεις, ούτε κάποιοι άλλοι κύριοι. Κανείς δεν τον φοβάται πια , ούτε τον σέβεται και τον υπολογίζει. Πάψαν οι άνθρωποι να έχουν δικαιώματα. Ότι αποφασίσουν οι άλλοι για μας. Δεν υπάρχει σεβασμός για τον ανθρώπινο παράγοντα. Βέβαια στην Ελλάδα συμβαίνουν πρωτόγνωρα πράγματα που δεν γίνονται σε κανένα μέρος του πλανήτη, ούτε στην Αφρική. Με ενοχλούν πάρα πολλά για αυτό και βγαίνω και φωνάζω, προσπαθώ να αντιδράσω. Τελευταία άρχισαν όλοι και ζητάνε τον λόγο μου. Ρε παιδιά τους λέω ούτε πολιτικός είμαι και αυτά που λέω είναι γεμάτα πίκρα και πόνο. Και μου απαντάνε “αυτόν σου τον λόγο θέλουμε” αλλά κάπου λέω φτάνει, αρκετά. Βέβαια μερικοί που μου την έχουν στημένη προσπαθούν να παραποιήσουν και να υποβαθμίσουν την προσφορά μου. Δυστυχώς τα πράγματα έχουν πάρει άσχημη τροπή και να δούμε που θα σταματήσει αυτό το κακό. Θυμάμαι πάντα ότι την οργή του κόσμου την φοβόντουσαν και κάνανε πίσω. Λέγανε ότι τον όχλο, το ποτάμι δεν μπορούμε να το σταματήσουμε. Δεν υπάρχει όμως πια φωνή λαού, το βουλώνουμε όλοι και έχουμε αφεθεί στην μοίρα μας. Ότι γίνει και όπου πάει. Και οι πολιτικοί μας όταν ο Ελληνικός λαός τυραννιέται ηδονίζονται.»
’ντε καλή ακρόαση…
Κώστας Μίχος
Γκράνμα 
«Να σου δώσω μια να σπάσεις
αχ βρε κόσμε γυάλινε
και να φτιάξω μια καινούργια κοινωνία αλλήνε»
Όταν ο Στέλιος τραγούδησε τραγούδια σαν και το παραπάνω, της Ε. Παπαγιανοπούλου ή του Θεοδωράκη, πραγματικά μεγαλούργησε.
Τα «κλαψιάρικα», δεν μπόρεσα ποτέ να τα ακούσω.
Στις φάμπρικες της Γερμανίας κ στου Βελγίου τις στοές!
διαφωνώ σε πολλά με το αφιέρωμά σου αλλά δεν έχει νόημα να,θα τσακωθούμε κ δεν κάνει.είναι πολύ καλό σε γενικές γραμμές.
ο Στέλιος έβγαζε την φωνή από τον εγκέφαλο.δηλαδή την χρησιμοποιούσε για όποιον ήθελε(για την εργατιά κ το λαό)κ όποτε ήθελε.δεν ήταν μα’ι’δανός . συγκρούστηκε κ με τις εταιρείες.
σεβάστηκε το τραγούδι κ την τέχνη όσο κανένας άλλος τραγουδιστής.ήξερε πότε έπρεπε να σταματήσει.κατά την άποψή μου είναι ο μεγαλύτερος λα’ι’κός τραγουδιστής από την άποψη των ικανοτήτων αλλά κ της συμπεριφοράς.
ένα γεγονός που μου έκανε εντύπωση όταν ήμουνα ΚΝιτης ήτανε »πως γίνεται αυτός που είναι δεξιός του κερατά να ακούει τόσο αντιμονοπωλιακά τραγούδια»;
για να έρθει μια διόρθωση από τον τότε καθοδηγητή μου: σημασία δεν έχει τι ψηφίζει,αλλά που ανήκει ταξικά.ακούει αυτά τα τραγούδια γιατί τον ακουμπάνε στην καρδιά κ είναι σαν να του εξιστορούν την πτυχές της ζωής του.
εγώ γενικά δεν είμαι κ πολύ φανατικός του Στέλιου.αλλά είναι μερικά που λατρεύω.
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
Απανταχού γκραμνιστες καλημέρα. Λογο πανελλαδικού σώματος ναρ δεν μπορώ να επεκταθώ γιατί πρέπει να φύγω. Όταν το έφτιαχνα λειμπελ κάποια στιγμή πήγα να τα παρατήσω γιατί σκέφτηκα ότι, τι μαλακιες κάθομαι και φτιάχνω αφού εδω μέσα η μεγάλη πλειοψηφία είναι νέοι άνθρωποι από που στο διάολο να τους ενδιαφέρει ένα κείμενο έστω και πολιτικό για τον Καζαντζίδη. Όπως όμως και να έχει το πράγμα ο Στέλιος είναι διαχρονικός, και θα ακούγεται πάντα.
Κι εγώ δεν είμαι ακριβώς φαν του Στελάρα,
όμως το συγκεκριμένο τραγούδι το τραγουδούσε ο παππούς μου (είχε έρθει απ’το Ικόνιο) και με συγκινεί κάθε φορά που το ακούω.
Ζήτω η φιλία των λαών, που έλεγε κάποτε και η ΝΔΕ (νομίζω η πιο αστεία συσπείρωση της ΚΝΕ ever)!
Διαφωνώ με τον όρο ‘τραγουδιστής της ήττας». Ο Καζαντζίδης δεν νομίζω πως τραγούδησε ακριβώς την ήττα. Έδωσε φωνή και έκφραση στο πένθος. Όπως ξέρουμε από την ψυχανάλυση, η λειτουργία του πένθους είναι αναγκαία για να συνειδητοποιηθεί η απώλεια. Εαν δεν πενθήσουμε, δεν γιατρευόμαστε. Χωρίς πένθος, τα φαντάσματα τριγυρνάνε και στοιχειώνουνε τη συνείδηση. Χωρίς πένθος, δεν υπάρχει επαναδραστηριοποίηση, δεν υπάρχει βήμα μπροστά.
Είναι μια τεράστια συζήτηση για το αν η λειτουργία του πένθους υπήρξε προβληματική στο σώμα της μετεμφυλιακής ελληνικής κοινωνίας (εννοείται σε σχέση με την ήττα του ηρωϊκού εργατικού κινήματος του 41’-’49 και τις συνέπειες της) και το ποιός ήταν ο ρόλος της αριστεράς σ’αυτήν την προβληματική λειτουργία, γιατί ήταν τέτοιος, ποιός δεν ήθελε να φωτιστούν οι αιτίες της ήττας,γιατί, κτλ κτλ.
Σίγουρα, ο Στέλιος ανέλαβε να εκφράσει αυτή την λειτουργία του πένθους και η τεράστια αποδοχή του από το λαό απέδειξε -ότι παπαριά κι αν έλεγαν τα στελέχη της αριστεράς, και ίσως συνεχίζουν να ψελλίζουν- πώς αυτός την είχε ανάγκη. Και επίσης ότι ο Στέλιος έφερε εις πέρας την θεραπευτική λειτουργία στο ακέραιο και έδωσε τη βάση για την πολιτισμική και κινηματική ανάταση της χαμένης άνοιξης του ’60.
Η ανεπανάληπτη δε και ιστορικής σημασίας απόφασή του να εγκαταλείψει το πάλκο το ’65 δείχνει πολλά. Ήτανε κατά τη γνώμη μου η στιγμή της τελικής κορύφωσης και ταυτόχρονα η έναρξη της φθίνουσας πορείας ενός φαινομένου που έδειξε την ποιότητα, την ιδιαιτερότητα και το σθένος αυτού του λαού: του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Εκεί, κάπου στο ’65, κλείνει με τον ογκόλιθο Καζαντζίδη ο κύκλος που άρχισε με τον Μπάτη και τους σμυρνιούς πρόσφυγες.
Εδώ ένα, καίριο, παλιό κείμενο του Αρανίτση για το θέμα μας: http://archive.enet.gr/online/online_hprint?q=%E5%F0%DF%EB%EF%E3%EF&a=%3F%3F%3F%3F%3F%3F%3F%3F&id=62325992
υγ: να θυμηθούμε επίσης πως το ’91, όταν το κλίμα ήτανε χαρούμενο μετά την πτώση και όλοι νομίζανε πως ενα καινούργιο ειρηνικό και ιστοριοτελειωτικό καπιταλιστικό μέλλον μας περιμένει, ο προφήτης τραγούδαγε αυτό http://www.youtube.com/watch?v=c-UHtWx7mt4&feature=related
εγώ «Κώστα Μίχο» δεν έχω μεγάλη σχέση με Καζαντζίδη κατά βάση εκτός απο ξεχωριστές περιπτώσεις (βλέπε Δραπετσώνα) αλλά μου άρεσε με Θοδωράκη στην Δραπετσώνα και με Βαρδή – Κατσιμιχαίους
αφιερωμένο…
Είναι φυσικό kraftwerk. Η κάθε εποχή έχει τα δικά της δεδομένα. Έχει όμως σημασία να γνωρίζουν τα νέα παιδιά ειδικά οι νέοι κομμουνιστές την πορεία διαμόρφωσης των διαδρομών για το κοινωνικό εργατικό τραγούδι. Αν δεν υπήρχε Τσιτσάνης Βαμβακάρης και Καζαντζίδης θα υπήρχε άραγε ο Μ Θεοδωράκης? Δεν νομίζω. Ίσως να ήταν ένας κλασικός συνθέτης γιατί έτσι ξεκίνησε. Και η τραγουδαρα.
Μια αλυσίδα είναι όλα αυτά η οποία κάνει την τέχνη να εξελίσεται ο Θοδωράκης εμπνεύστηκε απο αυτούς τους δρόμους αλλά και απο αυτό που εξέφραζαν οι λαικές ερμηνείες των παραπάνω που αναφέρεις, όπως και αυτοί γίναν αυτό που γίναν στηριζόμενοι πάνω στους μουσικούς δρόμους της ανατολίτικης μουσικής και προσθέτοντας τα καινούργια δικά τους στοιχεία, τις δικές τους εμπειριες και τελικά κάπως έτσι όλες οι τέχνες γίνονται μια ατελείωτη αλυσίδα που λίγο πολύ αντανακλά και τις κοινωνικές συνθήκες τις κάθε εποχής, συμφωνώ απόλυτα, πάντως δεν τα βάζω σε κανένα καντάρι, σίγουρα η τέχνη και το τι αρέσει στον καθένα είναι βαθιά υποκειμενικό, ενδιαφέρον έχει πάντως σε σχέση με αυτό αν μπορεί να πει κανείς (εκτός απο του αν του αρέσει κάτι, που είναι όπως είπα υποκειμενικό) και τι είναι καλό και τι όχι.
Θεός ο Στέλιος. Μοναδική λαϊκή φωνή.
Για τις ικανότητές του δε χρειάζεται να προσθέσω κάτι εγώ. Θα μπορούσε βέβαια να έχει κάνει και καλύτερες επιλογές σε αυτά που τραγούδησε. Από τα περίπου 1000 κομμάτια που ηχογράφησε είναι ζήτημα αν ακούγονται ακόμη τα 200. Θα μπορούσε να έχει αφήσει πίσω πολύ σημαντικότερο ρεπερτόριο.Είχε κι αυτός τις ιδιοτροπίες του ως προσωπικότητα αλλά από την άλλη κανείς δεν είναι τέλειος.
Το αγαπημένο μου πάντως ειναι αυτό
Επίσης έχω μια βάσιμη υποψία οτι στη Μακρόνησο δε βρέθηκε ως πολιτικός κρατούμενος, από πού βρήκες αυτή την πληροφορία;
ΒΡΕΘΗΚΕ ΩΣ ΦΑΝΤΑΡΟΣ. ΣΤΗΝ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ ΔΕΝ ΠΗΓΑΙΝΑΝ ΜΟΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΑΛΛΑ ΥΠΗΡΕΤΟΥΣΑΝ ΤΗΝ ΘΗΤΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΡΟΙ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ. Ο ΣΤΕΛΙΟΣ ΗΤΑΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΟΣ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ.
Ναι, ναι το γνωριζω για τη θητεια. Το οτι υπηρετησε ως χαρακτηρισμενος πού το εχεις βρει; Ρωταω γιατι εχω αλλη πληροφορηση.
το αναφερει ο μπαλαχουτης νομιζω στο βιβλιο του.Δεν ειμαι βεβαιος αλλα στην μακρονησο θα πηγαινες ειτε ως πολιτικοσ κρατουμενος ειτε ως αλφαμιτης βασανιστης, ειτε ως φανταρος χαρακτηρισμενος για να φυλας σκοπιες. Τα δυο πρωτα δεν παιζουν βεβαια. Αρα..
Στη Μακρονησο υπηρχαν οι στρατιωτικες φυλακες Μακρονησου οι οποιες κατα τον εμφυλιο χρησιμοποιηθηκαν ως φυλακες των ανηλικων πολιτικων κρατουμενων και αργοτερα ξανα ως στρατιωτικες φυλακες. Την περιοδο 52-53 που βρεθηκε ο Καζαντζιδης εκει χρησιμοποιουνταν και παλι ως ΣΦΜ. Ο Στελιος κατηγορηθηκε ως φανταρος για χρηση ναρκωτικων μαζι με καποιον αλλο και βρεθηκε εκει ως κρατουμενος. Στη δικη που ακολουθησε τελικα αθωωθηκε.
Ετσι για να βαζουμε τα πραγματα στη θεση τους.
Το Στελιο τον κρινω ως τραγουδιστη κι οχι για τη συμμετοχη του στο κινημα, αλλη μια αδυναμια του αν θες απο τη σκοπια μας αλλα ετσι ειναι.
Μπορει και να ειναι ετσι, δεν το ξερω. Ομως η ουσια παραμενει η ιδια. Η φρικη της μακρονησου δηλαδη και το γεγονός οτι ειδε ολους αυτους που βασανιζονταν.
Καλα, η ουσια δεν ειναι η ιδια αλλα παμε παρακατω.
Το ΚΚΕ, κι οχι η αριστερα γενικα, καθε αλλο παρα χλευασε το λαϊκο τραγουδι. Δε θα μπορουσε εξαλλου, γεννημα του λαου ηταν και το ιδιο, αυτα τα τραγουδια τραγουδαγαν οι ανταρτες στα βουνα και στα δυο ανταρτικα. Το ιδιο και κατοπιν οταν μαζευτηκαν στις πολεις οσοι δεν βγηκαν στην πολιτικη προσφυγια.
Παραλληλα το Κομμα εκανε και την παρεμβση του σε οτι αφορα τη σταση ζωης, της νεολαιας κυριως. Ειναι γνωστο οτι επονιτες περα απο την πολιτικη δουλεια που εκαναν σε αυτους τους χωρους, εμπαιναν κι εσπαγαν τεκεδες κατα την κατοχη. Ηταν λαθος; Ενας ολοκληρος λαος υψωνε το αναστημα του δημιουργωντας ενα πρωτοφανες λαϊκο κινημα και μια λουμπεν μεριδα, η οποια ενισχυθηκε απο τις προδοτικες κυβερνησεις, επελεγε το συμβιβασμο της πρεζας. Οι περισσοτεροι ρεμπετες της εποχης στη πορεια συνταχθηκαν με τον ενα ή τον αλλο τροπο με το λαϊκο κινημα.
Το να λες λοιπον οτι το ΚΚΕ απαξιωσε το ρεμπετικο στην ακμη του, απεχει μιλια απο την πραγματικοτητα.
Παμε στη μεταπολιτευση τωρα. Εισαι αρκετα μεγαλος για να λες οτι το ΚΚΕ αντιμετωπισε το ρεμπετικο ως μουσειακο ειδος, οτι το θεωρουσε ανατολιτικο και προβαλε τις γλυκαναλατες οπερετες(με τις οποιες αν και δεν τις ακουω δεν εχω ιδιαιτερο προβλημα). Προσωπικα δε γνωριζω τι ειχαν στο μυαλο τους οι κατοπινοι φευγατοι, αυτο που ξερω ειναι οτι το ρεμπετικο ξαναρθε στην επιφανεια χαρη στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ που εστρεψαν εκει τη νεολαια, εστησαν παντου ρεμπετικα στεκια, τραγουδησαν τα ρεμπετικα παντου, στις παρεες, στις ταβερνες και βεβαια στα φεστιβαλ μας.
Θελει λιγη προσοχη οταν πιανεις τετοια θεματα. Η αντιΚΚΕ εμπαθεια δεν ειναι καλος συμβουλος.
«Ομως η ουσια παραμενει η ιδια.»
Η ουσία δεν παραμένει καθόλου η ιδια. Άλλο να βλέπεις να βασανίζουν κι άλλο να σε βασανίζουν.Κι άλλο να έχεις πάει στη Μακρόνησο σαν πολιτικός κρατούμενος κι άλλο σαν ποινικός.
Κατα τα άλλα καλύπτομαι απο τον Gogo @ 15.
Και μια διευκρινιση για τους υποψηφιους «καλοθελητες»…
λεω «Οι περισσοτεροι ρεμπετες της εποχης στη πορεια συνταχθηκαν με τον ενα ή τον αλλο τροπο με το λαϊκο κινημα.»
Εννοω βεβαια οτι αλλοι βρεθηκαν στο ΕΑΜ με το οπλο στο χερι κι αλλοι βοηθησαν μεσα απο το εργο τους.
Αν εχει καποια σημασια μπορω να αναφερω και την πηγη μου για τον Καζαντζιδη και τη Μακρονησο.
gogos
Ενδιαφέρουσα η κριτική σου αλλά θα διαφωνήσω κάθετα. Επιφυλάσσομαι να απαντήσω ολοκληρωμένα για την στάση της αριστεράς σε σχέση με το ρεμπέτικο. Άπλα πρέπει να ψάξω σε παλιές επιθεωρήσεις τέχνης και άλλες πηγές που θέλει χρόνο. Κάνεις λάθος μάλλον δεν το πρόσεξες δεν μιλαω για την σταση της αριστεράς μεταπολιτευτικά λεω»
Κατά ένα περίεργο τρόπο η αριστερά εκείνης της εποχής(δεκαετία 50-60) ταυτιζόταν με τους εκπρόσωπους της αστικής ιδεολογίας από διαφορετικές φυσικά αφετηρίες, που θεωρούσε το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι ανατολίτικο , ξενόφερτο, παρακμιακό, αταίριαστο με την ιδεολογία του ελληνοχριστιανισμου..»
Επειδή έτυχε να είμαι την εποχή που περιγραφώ στο Κ.Σ της ΚΝΕ θα πρέπει να σου πω ότι αν ψάξεις πίσω γύρω στο 81 -82 θα δεις ένα άρθρο της Δαμανάκη στην ΚΟΜΕΜΠ που αποδεικνύει αυτό που λέω. Αν Πάο στην αποθήκη και ψάξω το αχρείο μου θα σου πω συγκεκριμένα αποσπάσματα. ΤΟ ΚΚΕ αλλάζει στάση όταν Μέτα έπο μεγάλη διαπάλη και επίμονη κάναμε εκείνη την ιστορική συναυλία για το λαϊκό τραγούδι στο ΣΕΦ, κόντρα σε λογικές που έλεγαν ότι αυτά ένιαι μουσειακά και δεν τα ακούει η νεολαία.
«Παραλληλα το Κομμα εκανε και την παρεμβση του σε οτι αφορα τη σταση ζωης, της νεολαιας κυριως. Ειναι γνωστο οτι επονιτες περα απο την πολιτικη δουλεια που εκαναν σε αυτους τους χωρους, εμπαιναν κι εσπαγαν τεκεδες κατα την κατοχη. Ηταν λαθος;»
Ακριβώς αυτό Ενυώ το ρεμπέτικο ήταν συμφοιτώ με τους τεκέδες και τον τρόπο ζωής ενός λούμπεν προλεταριάτο. Δεν ξέρω αν ήταν λάθος τι να σου πω. Ξερό ότι στην Μακρόνησο για παράδειγμα οι αλφαμιτες έβαζαν στα μεγάφωνα την ¨ΣΥΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ» καταλαβαίνεις γιατί το έκανα. Με την ιδια λογική σου θα έρπει να πούμε ότι ένα τέτοιο καταθλιπτική τραγουδά θα έπρεπε να το καταδικάσουμε γιατί δεν συνέβαλλε στην ψυχική ανάταση των κρατουμένων που διναν την μάχη να μην απογράψουν δηλώσει. Δεν είναι Τάσο απλά τα φράγματα λοιπόν καζατζιδικε σύντομε μου
Τώρα για τον Καζαντζίδη και την Μακρόνησο έχεις δίκιο. Μόλον δεν κατανοήθηκε η διατύπωση μου πως η ουσία παραμένει η ίδια. Ρώτησα όμως κάτι φίλους που ένας από αυτούς έκανε και κολλητή παρέα με τον Γεραμανη και μου είπε ότι αυτό ήταν σκευωρια ακριβώς γιατί ήταν χαρακτηρισμένος. Εννοούσα φυσικά ότι και αυτός ο εγκλεισμός του στην Μακρόνησο λειτούργησε και αυτός στην συνείδηση και την ψυχή του στο να πάρει τον δρόμο που πηρέ στο λαϊκό τραγούδι
ΟΚ λαθρα έχεις δίκιο
Προς επίρρωση των γραφoμένων από τον Gogo στον Ρ 14/4/1976 υπάρχει η περιγραφή από μία εκδήλωση της Πανσπουδαστικής στις 12/4/1976 στο Σπόρτιγκ με θέμα το ρεμπέτικο τραγούδι. Τραγούδησαν ανάμεσα σε αλλους ο Ρουκουνας ο Γενίτσαρης και ο Μουφλουζέλης
Μπορω να σου πω καμια δεκαρια τετοιες μικρες η μεγαλες απο εθνθκοτοπικους συλογους μεχρι της δημοκρατικες κινησεις νεων που καναν παρομοιες εκδηλωσεις με ρεμπετικα.Αλλα αλλο πασπουδαστικη και αλλο επισημη ηγεσια του ΚΚΕ. Αυτο ειπα παραπανω οτι η τοτε κνε συγκρουστηκε με την γραμμη του κκε στο θεμα αυτο. Εφοσον γνωριζεις για εκεινη την εκδηλωση θα γνωριζεις σιγουρα και το αρθρο στην κομεμπ της Δαμανακη που τοτε εκφραζε την ηγεσια του ΚΚΕ.
από το 1976 συγκρουεται η κνε με το κκε ?
Η πάλη των τά(κ)σεων εντός του ΚΚΕ!!
Μην σου πω απο την δικτατορια ακομα.
-Μα ναι! Αλήθεια σου λέγω Αφροξυλάνθη μου.
(και μιλώντας με χαμηλή, ψιθυριστή φωνή και κοιτώντας γύρω με γουρλωμένα τα μάτια, δήθεν μήπως τις παρακολουθεί κανείς)
-Αυτοί το ΚΚΕ…είναι πολύυυ κακοί άνθρωποι.
-Σου δίνουν μιά με το σφυρί κι όσο είσαι ζαλισμένη, με το δρεπάνι, σου κόβουν το κεφάλι!
H αριστερά γκογκο πράγματι στην ακμή του ρεμπέτικου το αφόρισε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Εξαρτάται φυσικά ποτέ τοποθετούμε την Ακμή. Σίγουρα ήταν η δεκαετία του τριάντα. Αυτό θα συμβεί με τον χαρακτηρισμό του ρεμπέτικου τραγουδιού ως «όπλου υποταγής των μαζών στα χέρια των καταπιεστών τους», «αντεπαναστατικού», «λούμπεν», «τουρκομερίτικου». Η άποψη της αριστερής διανόησης ήταν ότι το ρεμπέτικο είναι κάτι ξένο, ότι «διαμορφώνεται από τα μελωδικά υπολείμματα τού Τούρκου κατακτητή και κείνα τα μελωδίσματα πού μας φέρνουν τα πληρώματα των καραβιών από τα τούρκικα λιμάνια.»
Μετεμφυλιακά, η διωκόμενη Αριστερά προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί και έχει άλλες προτεραιότητες, αλλά οι πολέμιοι επιμένουν ότι το ρεμπέτικο πρέπει να καταδικαστεί ως αντικοινωνικό και μοιρολατρικό, υποκινούμενο από την αστική τάξη (Αυγή, 1953 και Επιθεώρηση Τέχνης, 1956).
Χαρακτηριστική είναι η απόφαση των «προοδευτικών» Μουσικών Σωματείων κατά τα τέλη του ’46 με την οποία ζητήθηκε από το υπουργείο Παιδείας να παρθούν «τα κατάλληλα μέτρα για να σταματήσει η διάδοση του λαϊκού ρεμπέτικου τραγουδιού». Οι διανοούμενοι εκείνης της Αριστεράς αποδέχονταν μόνο τα «λίγα τραγούδια της νεώτερης αντίστασης του λαού μας και εκείνα που στο μέλλον θα γραφτούν γι αυτήν».
Η συζήτηση είχε ξεκινήσει από τις αρχές του 1946 με την οδηγία του γενικού γραμματέα της ΕΠΟΝ για τους κινδύνους διαφθοράς της νεολαίας. Στη συνέχεια, μ’ ένα κείμενο του Γ. Σταύρου στο Όργανο Πολιτικού Σχηματισμού των Κομμάτων του ΕΑΜ αρχίζει η αντιπαράθεση της Αριστεράς προς το ρεμπέτικο τραγούδι και τάσσεται αλληλέγγυα των Μουσικών Σωματείων. Η απόφαση των Μουσικών Σωματείων προκάλεσε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση από τις στήλες του «Ριζοσπάστη» όπου για πρώτη φορά διατυπώθηκε μια θετική κριτική προς το ρεμπέτικο από τον Φοίβο Ανωγειανάκη. Η μέχρι τότε πραγματικότητα διατυπώθηκε από τον Ν. Πολίτη σε επιστολή του: «Ύστερα από το μεγάλο μάθημα της Αντίστασης, έγινε ολοφάνερο το χάσμα που μας χωρίζει στην τέχνη από τον λαό και προβάλει καθαρά η ανάγκη να βρούμε το σημείο της επαφής.»
Πάντως, όπως αναφέρει ο Τάσος Βουρνάς, μέχρι το 1961 η άποψη της κομματικής ορθοδοξίας ήταν ότι «το ρεμπέτικο ανασύρθηκε από τα καταγώγια της διαφθοράς για να γίνει όπλο υποταγής των μαζών στα χέρια των καταπιεστών τους, που το διαδίδουν με σοφή μεθοδικότητα, θέλοντας μ΄ αυτό να κρατούν το λαό υποχείριο σ’ ένα αβυσσαλέο τέλμα ψυχικής κατάπτωσης…»
» Ελένη
29.09.2010, 00:11
… ποιά είναι αυτή η άποψη της Αριστεράς για το ρεμπέτικο…
Ένα θέμα που επανέρχεται τακτικά στις συζητήσεις μας.
Κατ’ αρχήν, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τι γράφουν οι ίδιοι οι αριστεροί στις αφηγήσεις τους από τις φυλακές και τις εξορίες.
Όπου ΠΟΥΘΕΝΑ δεν προκύπτει ρητή απαγόρευση του ρεμπέτικου, από πλευράς κανονιστικής του κομματικού λόγου ή έστω καθοδηγητικής που να αφορά την πολιτισμική πολιτική των κρατούμενων κομμουνιστών.
Από τη στιγμή όμως του εγκλεισμού και της συνύπαρξης στις ίδιες φυλακές ποινικών και αριστερών κρατούμενων (από το 1914 κιόλας που έχουμε στη χώρα μας τους πρώτους έγκλειστους για ιδεολογικούς λόγους) προκύπτει η αναγκαιότητα – και υπάρχουν και σχετικές οδηγίες – διαφοροποίησής τους από ό,τι γενικά πρέσβευε αυτό που θα λέγαμε «κουλτούρα της παρανομίας» των ποινικών, δηλαδή, ουσίες, επίδειξη δύναμης, οπλοφορία, παραβατική συμπεριφορά, μέχρι και διασκέδαση στους κοινούς αυτούς χώρους διαβίωσης.
Ήταν – για εκείνη την εποχή και με αυτά τα δεδομένα – μια αναγκαιότητα αναπόφευκτη, για να μην ταυτιστούν οι αριστεροί έγκλειστοι με το παραβατικό αυτό κομμάτι της κοινωνίας και για να μην περάσουν στη συνείδηση της κοινωνίας ως εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, κάτι που θα τους συνόδευε εφ’ όρου ζωής και τους ίδιους και την οικογένειά τους γενεές δεκατέσσερες…
Ξαναγυρνάμε στις μαρτυρίες των έγκλειστων αριστερών σχετικά με τη μουσική που άκουγαν, όταν πια διαχωρίστηκαν από το ποινικό κομμάτι.
Όπου, εκτός από εμβατήρια κυρίως και δημοτικά, ρεμπέτικα ακούνε και τα παραφράζουν, μάλιστα.
Το ρεμπέτικο κυριαρχεί, ίσως και λόγω του ότι δεν είχαμε στη χώρα μας προλεταριακού τύπου τραγούδι, όπως στη Δύση,
Θυμίζω το «Βάρκα γιαλό» με τις δυο παραφράσεις του, όπως προέκυψαν από έγκλειστους αριστερούς.
Οι γραπτές μαρτυρίες, πάμπολλες.
Το 1949 στις φυλακές της Κεφαλλονιάς αντιλαλούσε ολόκληρη η φυλακή από ρεμπέτικα, τελευταίο κατευόδιο σε δυο δεκάδες κρατούμενους που θα εκετλούνταν την επόμενη.
Έχουμε και τη μαρτυρία του Θεοδωράκη πως στη Μακρόνησο μάθαιναν χασάπικο μέσα στις σκηνές, με συνοδεία ρεμπέτικης χορωδίας.
Να θυμίσω επίσης πως από τέλος της δεκαετίας του ’40 στους κόλπους του ΚΚΕ και της προοδευτικής διανόησης μέσω των εντύπων (Ριζοσπάστης, Επιθεώρηση Τέχνης, περιοδικό Θέατρο ) ξεκίνησε εκείνος ο εποικοδομητικός διάλογος – που δεν ήταν μόνο μουσικολογικός, ήταν βαθύτατα πολιτικός – με θέμα το ρεμπέτικο.
Είναι παραλογισμός να μιλάμε για πολεμική της αριστεράς απέναντι στο ρεμπέτικο.
Η αριστερή ιδεολογία αντιπαρατίθεται με την αστική ιδεολογία, δεν είχε κανένα λόγο να αντιπαραταχθεί με το ρεμπέτικο…»
Απο το http://www.rembetiko.gr/forums/archive/index.php/t-22459.html
Το κείμενο που παραθέτεις λαθρα είναι ένα κειμένη έπο κάποια συζήτηση σε μπλογκ. Είναι μια άποψη. Σεβαστή αλλά επέχει Πόλυ από την πραγματικότητα. Σου παρέθεσα κείμενα από τον διάλογο που γίνονταν τότε. Δεν γίνονταν τυχαία.
Μπορεί οι εξόριστοι και οι κρατούμενοι στις φυλακές να τραγουδούσαν ρεμπέτικα, αλλά στα επίσημα έντυπα η κριτική για τα ρεμπέτικα ήταν αρνητική. Στην Κατοχή, οι ρεμπέτες παρενοχλούνται για τα «μάγκικα» τραγούδια τους και το 1946, μέσα από τη Νέα Γενιά της ΕΠΟΝ και την Ελεύθερη Ελλάδα του ΕΑΜ, επικροτείται η απαγόρευση των ρεμπέτικων που ζητούν τα μουσικά σωματεία. Το κείμενο του Φοίβου Ανωγειαννάκη, που υπεραμύνεται του ρεμπέτικου και δημοσιεύεται σε συνθήκες εμφυλίου πολέμου (Ριζοσπάστης, 28.1.47), αποτελεί εξαίρεση. Μάλιστα, προηγείται χρονικά της γνωστής ομιλίας του Χατζιδάκι που επηρέασε μια μεγάλη γκάμα διανοουμένων.
Το κείμενο που παρέθεσα, είναι ένα από τα πολλά σχόλια αυτού του φόρουμ. Νομίζω ότι αξίζει να τα διαβάσει κανείς όλα.
Μιχο, κανεις αυτο που κανουν συστηματικα οσοι ψαχνουν ψυλους στ αχυρα προκειμενου να την πουν στο ΚΚΕ. Αποκοπτεις γεγονοτα απο τη συνολικη εικονα της εποχης, στηριζεις την επιχειρηματολογια σου σε αποσπασματα που σε βολευουν, αγιοποιεις την «αλλη» μερια.
Δε θα μπω στη διαδικασια να εξηγησω περισσοτερα, γενικα συμφωνω με το σχολιο #26.
Εσενα προφανως δε σε καλυπτει οτι το ρεμπετικο κι αργοτερα το λαϊκο τραγουδι τραγουδηθηκε απο τη μεγαλη μαζα των κομμουνιστων, ουτε το οτι απο την ηγεσια του Κομματος ποτε δεν υπηρξε καποια σαφης ή εστω κι εμμεση αντιθετη κατευθυνση προς τη βαση αλλα εγω δε μπορω να κανω κατι αλλο για να σου αλλαξω αυτη την αποψη.
Εδω δε σου αρκει που μεταπολιτευτικα στηνονταν ρεμπετικα στεκια και κομπανιες απο την ΚΝΕ και μου λες οτι περιπου γινονταν εναντια στη γραμμη του Κομματος λες και τα στελεχη της ΚΝΕ δεν ηταν και στελεχη του Κομματος, λες και δεν υπηρχε γενικη κατευθυνση απο την πολιτιστικη του Κομματος. Ελεος. Εικοσιδυο χρονια που φυγες κι ακομη αυτο το Κομμα σε κατατρεχει.
Πολύ καλό το άρθρο του κ. μίχου. αν και καθυστερημένα, καταγράφω τα εξής:
Η ε.τ. μετέτρεψε την ήττα του εμφυλίου σε τραγούδι που μέσα από αυτό τραγουδούσε τους καημούς και την πίκρα της που έχασε, έχοντας τους γερμανοτσολιάδες πάνω από το κεφάλι της με το μαστίγιο, νικητές….
gogo, ‘να σε κάψω γιάννη, να σ’ αλλείψω λάδι’ είταν μέχρι τα τώρα η στάση του ΚΚΕ απέναντι στην τέχνη. Το ρεμπέτικο -όταν αυτό είταν δρώσα τέχνη κα ιόχι μουσειακό ακίνδυνο είδος- το απέρριπτε και το κατείγγειλε το ΚΚΕ, με δικαιολογία -που δεν στερούνταν βάσης- πως το ρεμπετικο αβαντάρει την παραίτηση απο την πάλη. Ως ένα σημείο λέω πως δεν στερούνταν βάσης αυτή η καταγγελία. Πλην όμως ποτέ το ΚΚΕ δεν μπόρεσε να δει διαλεκτικά τη σχεση τεχνης/κινήματος. ετσι, αντίς να δει τα απελευθερωτικά στοιχεία του ρεμπέτικου, τα τσουβάλιασε και τα απέρριψε όλα, φερόμενο σαν μαθητευόμενος μάγος…
Τα ίδια και με το ροκ το ’70, τα ίδια και με τα ‘κλαψιάρικα’ του καζατζίδη…
εκ των υστέρων gogo, το ΚΚΕ αποδεχτηκε το ρεμπέτικο, αλλά όταν αυτό δεν είταν παρά μια αναμνηση. εκ των υστέρων αποδέχτηκε το ροκ, όταν το είχε αποδεχτεί και ο πάσα εις!!!
δεν το πιστεύω ότι έγινε ένα πόστ μόνο κ μόνο για να αντιπαρατεθείτε στο ΚΚΕ!
με όλους τους τρόπους όμως.μα με κάθε τρόπο!
Μίχσο μου φαίνεται πως είχα δίκιο για όσα σου έσουρνα!τα πράματα είναι όπως τα λέει ο Γκογκος κ ο Λαθρασ.
έκασνες ένα ποστ για να την πεις στο ΚΚΕ.τι διαφορετικό έχεις από το Βημα?από την Ελευθεροτυπία?τίποτα απολύτως!
ρεντ απάντα 1 (μία) φορά επί του θέματος και άσε το κηνύγι εντυπώσεων. Εάν απόλο το κείμενο του μίχου κρατάς την κριτική που ασκεί στο ΚΚΕ -και στο ΚΚΕ ες που η στάση του ταυτίζονταν με του ΚΚΕ σε αντιθεση με την ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος- τότε, μόνος σου βγάζεις τα ματάκια σου.
δεν έχω να απαντήσω σε κάτι Βουρνου!με έχει καλύψει ο Γκογκος!δεν κατάλαβα γιατί πρέπει να λέμε όλοι τα ίδια πράματα κ να ανακυκλώνουμε τη συζήτηση!αν νομίζετε ότι είναι ένα βολικό πεδίο αντιπαράθεσης κ αυτό συνεχίστε!χέστηκα κιόλας!δε με απασχολεί!έτσι κ αλλιώς σε κομπλεξικές συζητήσεις δε συμμετέχω!
Παιδιά εγώ κείμενα και αποδείξεις παραθέτω για να στηρίξω τα λεγόμενα μου. Αν έχετε κάτι που να διαψεύδει η να τα καταρρίπτει δεκτή η όποια κριτική. Τι να κάνουμε γογκο το ΚΚΕ και στο κομμάτι του πολιτισμού και της τέχνης ανάλυε τα φαινόμενα όπως το ρεμπέτικο με λάθος τρόπους μην τα ξανάλεμε. Και το κείμενο προσπάθησε να δώσει πολιτικές απαντήσεις στο φαινόμενο Καζαντζίδη και όχι να περιοριστεί άπλα στο πόσο μεγάλος καλλίτεχνις ήταν. Τώρα για την περίοδο μετά την μεταπολίτευση μάλλον δεν πρέπει να γνωρίζεις πολλά. Τεσπα αυτό που έχει σημασία είναι και σήμερα όπως και τότε νέα παιδία την ψάχνουν προς το λαϊκό και το ρεμπέτικο. Αυτό είναι μια ελπίδα. Ακουστέ αυτό γιατι εχω σεκλετια
Λειμπελ παιδι μου προσεξε αυτες τις μεταπτωσεις δεν ειναι καλο πραγμα. εσενα σου αφιερωνω αυτο.
μη φοβάσαι δεν θα σου γαμήσω το πόστ!απλά δεν ξαναγράφω!κ ευγενικότατα σε παρακαλώ μην μουαφιερώνεις τίποτα κ μην αναφέρεσαι από αυτό το ποστ σε μενα!
ενα κομματι που μου αρεσει να αφιερωνω σε τετοιες περιπτωσεις
αντι απαντησης λοιπον
πολυ καλο γκογκο, και εξυπνη η αφιερωση.
Είστε απαράδεκτοι! Κάνατε ποστ για το Στελάρα και αντί γι΄αυτό το γυρίσατε σε κριτική στο ΚΚΕ: Τί να πώ.
Θα πώ μόνο αυτό. Συνθέτης σε πολλά τραγούδια του ήταν το ΜΕΛΟΣ του ΚΚΕ Θόδωρος Δερβενιώτης. Αφιερώνω και εγώ ένα:
Προσωπικά δεν είμαι φαν ούτε του Καζαντζίδη ούτε των ρεμπέτικων, χωρίς αυτό να συμαίνει ότι μερικά απ αυτά μου αρέσουν και πολύ μάλλιστα.
Όσον αφορά στη μεταπολίτευση, τότε υπήρχε πολύ και καλό πολιτικό τραγούδι που κυριαρχούσε στις προτιμήσεις είδικά της νεολαίας αλλά και των μεγαλύτερων. Δεν χρειαζόταν να δώσει το κόμμα καμία γραμμή και ούτε θυμάμαι κάτι τέτοιο. Κάποια σποραδικά μουρμουρητά ίσως να υπήρχαν, αλλά τουλάχιστον στα δικά μου αυτιά και στης παρέας μου δεν φτάνανε. Ίσως γιατί δεν είμασταν και τόσο «κομματικοί»…..
Η ποιότητα του πολιτικού τραγουδιού μαζί με τον «άνεμο των ημερών» της μεταπολίτευσης, είχαν παροπλίσει και τον Καζαντζίδη και το ρεμπέτικο.
Όσο για το Ροκ που λες Βουρνούκιε, ναι εν μέρει έχεις δίκιο. Η γραμμή αυτή κυρίως, εκπορευόταν απο τον Φαράκο, ο οποίος έφυγε ως γνωστον το 91 κατηγορώντας το ΚΚΕ ως….μονολιθικό!!!
Έλα Χριστέ και Πναγιά!
Οι ΚΝιτες πάντως ακούγαμε Ροκ κατα κόρον και κανενας της καθοδήγησης δεν είπε ποτέ τίποτα γιατι κι αυτοί ακούγανε.
Αν αυτό κατάλαβες Αντώνη από όλο το κείμενο τι να σου πω. Καθείς εφ’ ω ετάχθη
Πάλι η ιδία μηχανιστική αντίληψη που ταυτίζει τον απλό κόσμο του ΚΚΕ με τις επιλογές της ηγεσίας του. Εξ άλλου ο κόσμος του ΚΚΕ που είναι ο πιο κατεξοχήν λαϊκός κόσμος φυσικά και ακούει περισσότερο από κανέναν τον Στελαρα.
Καμιά σχέση φυσικά. Σας βολεύει είναι κατανοητό, αλλά παιδιά είναι κρίμα νέοι άνθρωποι να σκάφτονται με το κεφάλι κάτω και τα ποδιά πάνω. Όχι μόνο ο Δερβενιώτης αλλά και ο Βιρβος και ο Γενιτσαρης και δεκάδες άλλοι ήταν αριστεροί και αγωνιστές της αντίστασης. Αλλά άλλο η πολιτική επιλογή των δημιουργών και άλλο ότι η συζήτηση που είχε ανοίξει που επίσημα σωματεία αλλά και διανοούμενοι της αριστεράς καταδίκαζαν το λαϊκό τραγουδά. . Φυσικά όλοι αυτοί εξακολουθούν να γράφουν ορίτζιναλ λαϊκά, όπως ο Μπακάλης, ο Δερβενιώτης και ο Καλδάρας (μέχρι τη Μικρά Ασία, 1972), δεν αναγνωρίζονται ισάξια από την Αριστερά, παρ’ όλες τις προσπάθειες αριστερών ερευνητών, όπως του Νέαρχου Γεωργιάδη και του Τάσου Σχορέλη, που επιμένουν στην ανάδειξη της «πρώτης ύλης» από τις αυθεντικές λαϊκές πηγές.
Λάθρα είναι σωστή η τοποθέτηση σου αλλά δεν έχει να κάνει μόνο με Φαράκο. Περιπου την ιδία άποψη είχε και η Ρουλά η Κουκουλου που ήταν και υπεύθυνη για τον πολιτισμό από την ΚΕ.. Ο Φαρακος έκφραζε ίσως πιο καλά όλο τον συντηρητισμό και την μικροαστική απαξίωση ΣΕ οτιδήποτε ήταν πραγματικά λαϊκό και αυθεντικό. Έχεις δίκιο ότι ποτέ το ΚΚΕ δεν έδωσε καμιά γραμμή αν την εννοείς ως απόφαση της Κ.Ε Αλλά ήταν η συνολικότερη στάση διανοουμένων ΤΟΥ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕ ΤΗΝ «ΓΡΑΜΜΗ» Ακόμα Τα αρθρα στον ριζοσπαστη και τον οδηγητη αλλα και σε αλλα εντυπα της αριστεράς οπως στην Αυγη τον Λαικο δρόμο κλπ. Οσοι ειναι λιγο παλιοι να θυμισω την συζητηση γύρω απο το περιοδικό Ντεφι
Είσαι τουλάχιστον αμόρφωτος!
Ο Θ. Δερβενιώτης ΔΕΝ μπορεί να γράφει (ακόμα sic!!!) γιατί ο άνθρωπος πέθανε το 2004!
http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=2621867&publDate=12/12/2004
Και οι τρις δυστηχως εχουν πεθανει. Ειναι κατανοητο οτι αναφερομαι σε εκεινη την εποχη και οχι στην σημερινη. Διαβασε λιγο πιο προσεκτικα το κειμενο μην νεανικως προτρεχεις.
μια ακομα τραγουδαρα απο τον μοναδικο στελιο
Eμφύλιος και ρεμπέτικο
http://panosz.wordpress.com/2009/11/27/civil_war-32/#more-11274
ΚΑΛΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ.
ΑΠΑΡΙΑΤΗΤΟΣ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΗΣ.
ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΙΧΑ ΣΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΟΤΑΝ ΗΜΟΥΝ ΜΙΚΡΟΣ ΓΙΑΤΙ ΕΛΕΓΕ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΕΛΟΙΑ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝ ΧΑΛΙ ΠΟΥ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΡΕΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ ΧΙΛΙΕΣ ΦΟΡΕΣ Ο ΣΤΕΛΙΟΣ.
ΓΕΙΑ ΣΑΣ
Απλά φοβερό, για να ασχολείσαι με τιςς ώρες:
http://panosz.wordpress.com/2009/11/27/civil_war-32/
Ο Στέλιος είναι ένα φαινόμενο στο χώρο του τραγουδιού.
Το ότι πολεμήθηκε και αδικήθηκε από πολλούς είναι αλήθεια.
Το ότι και ο ίδιος του έκανε βλακείες, είναι κι αυτό αλήθεια.
Δεν παύει όμως να αγγίζει με τις ερμηνείες του, τις ψυχές όλων μας, όσα χρόνια κι αν περάσουν…
σωστος ο νικος. ΣΠΕΣΙΑΛ ΑΦΙΕΡΩΣΗ
Υπάρχουν διαθέσιμα 1135 τραγούδια του Στέλιου.
Όποιος ενδιαφέρεται για κάποια που του λείπουν,
ας επικοινωνήσει. Τα τραγούδια αυτά ανήκουν στο
λαό. Όχι σε συλλέκτες και δισκογραφικές.
Δημιουργήσαμε και εδώ και δύο περίπου χρόνια λειτουργούμε ένα ιστολόγιο για τον Στέλιο Καζαντζίδη στη διεύθυνση http://stelioskazantzidis.blogspot.com .
Ο Στέλιος Καζαντζίδης είναι, ερμηνευτικά, ο θεμελιωτής του κλασσικού λαϊκού τραγουδιού.
Δεν θέλουμε να κάνουμε μια ακόμα αγιογραφία του Στέλιου Καζαντζίδη, ούτε να αναλύσουμε το «φαινόμενό» του με υπερβολές και αβάσιμες θεωρήσεις, που εν τέλει μειώνουν παρά εξυψώνουν την παρουσία του λαϊκού τραγουδιστή.
Ο Καζαντζίδης, είναι κοινώς αποδεκτό, πως είναι μια σημαντική μορφή της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Στόχος του δικού μας ιστολογίου είναι να προβάλουμε τη διαχρονικότητα του έργου του. Με τη σοβαρότητα, που αρμόζει σε έναν καλλιτέχνη τέτοιου μεγέθους, θα φροντίσουμε να γνωστοποιήσουμε στο ευρύ κοινό, την πολυδιάστατη παρουσία του Στέλιου στα δρώμενα της εποχής. Σκοπός μας δεν είναι να επιβάλουμε τον Καζαντζίδη φολκλοριστικά σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει…
Πολλοί ασχολούνται και ασχολήθηκαν με το μεγάλο τραγουδιστή. Ξέρετε κάτι όμως; Η αμάθεια, η εμπορική επιδίωξη, η υπέρμετρη λατρεία αποτέλεσαν και αποτελούν τροχοπέδη στις όποιες προσπάθειες για να αναδειχθεί η προσφορά του, στον πολιτισμό.
Στην εποχή, που το μουσικό αισθητήριο του λαού έχει νοθευτεί τόσο, ώστε να μην υπάρχει σαφής διαχωρισμός για το λαϊκό τραγούδι, που οι ανάγκες των ανθρώπων πληθαίνουν αντιστρόφως ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες, που η αφομοίωση ξένων προς την παράδοσή μας μουσικών προτύπων συμβαίνει ταχύρυθμα και τείνει να καταστεί κανόνας στη μουσική παραγωγή, που οι ανθρώπινες σχέσεις «καταρρέουν» και που κάθε προοπτική για κοινωνικοοικονομική αλλαγή χαρακτηρίζεται γραφική, η παρουσία μας στο διαδίκτυο κρίνεται αναγκαία.
Ο Στέλιος Καζαντζίδης είναι η σταθερά. Ίσως σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, μπορούμε να αντιληφθούμε τα όσα κατά καιρούς, έστω και με τρόπο «παράδοξο», ισχυρίστηκε ο Καζαντζίδης.
Ο Καζαντζίδης, αν και για κάποιους εξέφρασε «νατουραλιστικά» μόνο, την εργατική τάξη, για μας με το διαρκή του αγώνα και τα, αν μη τι άλλο, ταξικά του τραγούδια έδωσε την ελπίδα για έναν καλλίτερο κόσμο.
Η διαχείριση του http://stelioskazantzidis.blogspot.com
Το τραγούδι «Έρχονται χρόνια δύσκολα» από τον τελευταίο δίσκο που έβγαλε ο Στέλιος πριν πεθάνει,
το ειρωνεύτηκαν πολλοί, και δεν έπαιξε ποτέ σε ραδιοφωνικούς σταθμούς.
Βλέπετε όμως πόσο προφητικό ήταν ? Επίκαιρο όσο ποτέ…
Ας το κάνουμε λοιπόν τώρα έστω γνωστό…